In Leipzig, op nog geen twee uur rijden van Berlijn, staat het Grassi museum met een meer dan uitstekende collectie toegepaste kunst. Vooral haar collectie uit de periodes art nouveau, art deco en bauhaus zijn een bezoek waard.
De permanente expositie van toegepaste kunst uit de periode oudheid tot historisme heeft daarnaast ook haar eigen pareltjes. Wie het hele museum wil zien, zal er zeker 2 uur doorbrengen.
Inhoud
Historie Grassi Museum
Museum für Angewandte Kunst is de officiële Duitse naam voor dit museum, maar iedereen kent het als Grassi Museum. In het Grassi Museum zijn in totaal 3 musea gevestigd, waarvan het museum voor toegepaste kunst er één is. De twee andere musea zijn een museum voor volkenkunde en een museum voor muziekinstrumenten.
Het Grassimuseum voor toegepaste kunst ging voor het eerst open in oktober 1874 in het toenmalige oude ambtshuis van Leipzig. Het museum heette toen Leipzig Kunstgewerbemuseum (Museum van kunst en ambacht). De oprichters hadden zich tot doel gesteld om voorwerpen tentoon te stellen, zodat lokale ambachtsmannen deze voorwerpen, hun patronen en vormen konden kopiëren.
Een hele slimme insteek omdat juist in die periode, tijdens de beginjaren van de industrialisatie, oude voorwerpen en designs weer populair werden. De periode 1840 tot 1900 wordt ook wel de periode van het historisme genoemd. Ongestraft werden buitenlandse ontwerpen en voorwerpen gekopieerd om daarmee de huizen van de nieuwe rijken te decoreren.
Zo heeft het huidige Grassi museum een wanddecoratie in haar bezit, welke afkomstig is uit een landhuis in Zehmen en volledig in Chinese stijl is gedecoreerd door Duitse ambachtslieden.
Dankzij een grote donatie van Franz Dominic Grassi kon er een speciaal gebouw voor de collectie worden gebouwd. De bouw duurde van 1925 tot 1929 en leverde in totaal 27.000m2 expositieruimte op. In de Tweede Wereldoorlog raakte het gebouw ernstig beschadigd door diverse bombardementen. De collectie kon worden gered, maar het gebouw zelf lag in puin.
Pas vanaf 1994 werd het museum stukje bij beetje gerestaureerd en gereconstrueerd. Zo zijn de befaamde trapramen van Bauhaus kunstenaar Josef Albers en de rode pilarenhal reconstructies weer in ere hersteld. In 2012 werd de totale renovatie afgerond en kon de laatste expositieruimte worden geopend.
Highlights Art Nouveau tot hedendaags design
Omdat de meeste museumbezoekers voor de art nouveau, art deco en bauhaus collectie komen, begin ik daarmee. Veel van de voorwerpen uit die tijd zijn afkomstig van de jaarlijkse Grassi Fair die in Leipzig werd gehouden. Deze beurs is in 1997 weer in ere hersteld en wordt nu elk jaar in oktober gehouden.
Bij de ingang van de expositie staan in een rek A4-boekwerken met daarin de vertalingen van de verschillende informatieborden en -teksten. Erg handig, omdat alle informatie in het museum in het Duits is.
De voorwerpen zijn bij elkaar gezet op basis van stijl en regio. Elk voorwerp heeft duidelijk zijn eigen verhaal, en de vitrines staan niet overvol. Er is tijd om één en ander in je op te nemen.
Ook worden tussendoor voorbeelden van interieurs gegeven, waardoor je een nog beter beeld van een bepaalde periode en stijl krijgt.
In het laatste gedeelte waar hedendaagse ontwerpen worden tentoongesteld, trof ik veel onbekende ontwerpen aan. Het leverde een mooie discussie op over waarom het museum deze stukken heeft aangekocht of opgenomen in de permanente tentoonstelling.
Overige highlights Grassi Museum
De oudste voorwerpen in het museum stammen uit de oudheid en Romeinse tijd. Maar de highlights van het museum starten naar mijn mening bij de gotische tijd. Eén highlight is een tapijt uit de 16de eeuw met de legende van Tristan erop uitgebeeld. Ook de altaarstukken uit begin 1500, omringd door beelden uit die tijd, zijn indrukwekkend.
In de Italiaanse ruimte hangt een plafond uit Venetië, waarvan de beschilderingen vermoedelijk uit de jaren 1700 komen. Het is prachtig gedecoreerd met flora, fauna en mythische figuren. Fritz von Harck heeft dit plafond aan het museum gedoneerd in 1943/44.
In de kleine donkere kamers van het museum liggen de echte schatten. Zoals een schoorsteenbekleding uit de 16de eeuw afkomstig uit het oude stadhuis van Leipzig. In zo’n kamertje trof ik één van de acht nog bestaande beweegbare ledenmaatpoppen uit 1525 aan.
Uiteraard ontbreken ook de vele gebruiksvoorwerpen gemaakt van tin, metaal, messing en koper niet in de collectie. Een speciale ruimte is ingericht voor de enorme collectie bier- en drinkkannen.
Na de vele schatten uit de 16de en 17de eeuw van de Duitse geschiedenis, volgt een reeks van voorwerpen afkomstig uit andere regio’s zoals Azië en Arabië. Vanaf de 17de eeuw kwamen meer en meer goederen vanuit deze gebieden naar Europa.
Het museum keert na deze onderbreking weer terug naar haar eigen regio met voorwerpen uit Sachsen, waaronder prachtige porseleinen voorwerpen van staatsbedrijf Meissen. Met de ruimtes voor de Neoklassieke en Biedermeier periode eindigt dit onderdeel van het museum.
De suppoost verwijst je dan door naar de overloop van een in rood, blauw en goud gedecoreerde ruimte waar verschillende voorwerpen uit Japan, Iran en China zijn tentoongesteld. De Japanse kamer en de Iraanse gang zijn zeker bijzonder en indrukwekkend. Het museum is vooral trots op haar kamerscherm van Coromandel lak uit China.
Via de gang met voorwerpen uit Iran ga je naar het derde gedeelte van de collectie, het gedeelte waarmee ik deze blog begon, namelijk de periode Art Nouveau tot hedendaagse ontwerpen.
Plan je bezoek
Toegangsprijs voor Grassi’s Museum für Angewandte kunst bedraagt 8 euro. Elke eerste woensdag van de maand is het museum gratis en kinderen onder de 18 jaar mogen altijd gratis naar binnen. Het museum is geopend van dinsdag tot en met zondag van 10.00 – 18.00.
Het museum heeft behalve een winkel ook een kleine café op haar terrein. Achter het museum bevindt zich een oude begraafplaats dat ook zonder entreebewijs voor het museum is te bezoeken.
Voor meer informatie over het museum en tijdelijke exposities, bezoek hun website.
Een uur is niet genoeg, je spendeert hier al gauw twee tot vier uur omdat je om de paar meter wordt aangetrokken tot een bijzonder mooi, bijzonder herkenbaar of bijzonder lelijk voorwerp. De voorwerpen leveren in ieder geval genoeg gespreksstof op over wat mooi en lelijk is.
Ben je benieuwd naar wat er nog meer te zien en te doen is in Leipzig? Ga dan hier naar een overzicht van mijn artikelen over Leipzig.
Geef een reactie