Elk jaar, tijdens de donkerste herfstnacht van het jaar, klopt een oude man op de stadspoort van Tallinn. Deze mysterieuze oude man woont in het meer van Ülemiste, dat ten zuiden van de stad ligt. Ooit heeft hij gezworen dat als Tallinn is afgebouwd, hij de stad zal doen wegvagen met het water uit zijn meer. Elk jaar vraagt hij aan de wachters of de stad is afgebouwd. De wachters van de stad antwoorden elk jaar “Nee meneer, er wordt nog steeds gebouwd. Komt u later nog een keer terug.”
Inmiddels bestaat Tallinn al meer dan 900 jaar. Terwijl de stad zichzelf steeds opnieuw uitvindt, vergeet ze nooit haar verleden. Delen van de oude stad worden in ere gehouden, nieuwbouw wordt gecombineerd met oude elementen, oude industriële gebouwen krijgen nieuwe bestemmingen en ondernemerschap wordt gestimuleerd. Welkom in Tallinn!
Inhoud
Oude stad
Het oude middeleeuwse stadscentrum met haar vele stadstorens heeft een magische aantrekkingskracht op toeristen. Als een jonge jonkheer, die is meegekomen op één van de handelsschepen, wandel je door de ommuurde stad. Je hoort en ziet verhalen over geesten die er ‘s nachts nog steeds ronddwalen. Je loopt langs gebouwen uit de middeleeuwen, door smalle straatjes met oneven bestrating van keien en heel veel winkeltjes die hun waar deels op straat hebben uitgestald.
Verrassingen zijn er op elke straathoek. Een openstaande deur vlakbij de oude stadsmuur leidt je naar een donkere ondergrondse ruimte. Als je ogen gewend zijn, worden de felgekleurde beschilderingen van heiligen zichtbaar. Je ziet een in goud geschilderde altaar opdoemen, glanzend in het kaarslicht. Het blijkt een oude Oekraïense kerk te zijn. In de vochtige kelder eronder staan tientallen Fabergé-eieren en matroesjka-poppetjes opgesteld.
Vanaf Toompea, hoog boven de stad, heersten de ridders van de Teutonische Orde. Het oorsponkelijke kasteel is nu het gebouw van de Estlandse regering en parlement. De tegenover gelegen Russisch-Orthodoxe kerk is een blijvende herinnering aan de tijden dat Estland onder Russisch bewind viel.
Dat Tallinn altijd een stad in beweging is geweest, wordt duidelijk tijdens een bezoek aan het stadsmuseum. Hier wordt de stadsgeschiedenis vanaf de 13de eeuw tot en met de onafhankelijkheid verteld. In verschillende ruimtes vol met voorwerpen en foto’s staan medewerkers klaar om verhalen te vertellen en vragen te beantwoorden.
Een andere manier, om de stad in ontwikkeling beter te leren kennen, is de gratis stadswandeling. Jonge gidsen uit de stad zelf of buitenlanders die er al vele jaren wonen, nemen je mee langs bijzondere plekjes. Onze gids uit Libanon is naar Estland gekomen om alle 2000 eilanden te gaan bezoeken. Dat bleek niet mogelijk te zijn, maar hij is toch gebleven. Hij vond de Estlanders wel erg leuke mensen. Tijdens de wandeling bracht hij ons niet alleen langs plaatsen die we nog niet kenden, maar vertelde hij ook veel over de Estlandse cultuur en manier van leven.
Sovjet overblijfselen
Blogger Concrete and Kitch attendeerde mij vooraf op het bestaan van Linnahall. Een massief grijs gebouw aan de waterkant gebouwd tijdens de Sovjetperiode. Linnahall diende als tribune voor de zeilwedstrijden tijdens de Olympische spelen in 1980. De Sovjets sloegen echter twee vliegen in één klap. Het gebouw is zodanig gebouwd dat het ook als een verdedigingswerk tegen een eventuele aanval van de Finnen kan functioneren.
Met het vertrek van de Sovjets is die verdediging niet meer nodig, maar nog steeds weten de Estlanders niet goed wat ze met het gebouw aanmoeten. Dus ligt het er verlaten en vervallen bij. Toeristen lopen over de vroegere promenade bovenop het gebouw richting de zee en jongeren drinken er een biertje. Het uitzicht vanaf het gebouw over de haven, de stad en de zee is immers nog steeds prachtig.
Verderop aan de kade staat een ander iconisch gebouw gelinkt aan de Sovjet periode. Patarei is gebouwd ten tijde van de tsaristisch overheersing. Het diende toen als fort, maar heeft die functie nooit uitgeoefend. Na vele jaren van verval, werd het ten tijde van de Duitse en Sovjet bezetting gebruikt als gevangenis. Vele gevangenen zijn hier verhoord, gemarteld en omgekomen.
Ook dit gebouw is vervallen en vandaag de dag gesloten voor het publiek. Wat zal de toekomst gaan brengen? Een museum ter nagedachtenis van de slachtoffers, een hotel of toch een creatieve plek voor jonge ondernemers? Via de kade kun je nog steeds langs het complex lopen. De verwaarlozing, de graffiti met politieke leuzen en restanten van de gevangenistijd, laten zeker een indruk achter.
Nog iets verder van het stadscentrum ligt het Volta complex. Een voormalig Sovjet fabrieksterrein in transitie. Een gedeelte van het complex wordt omgebouwd tot woningen, maar het merendeel van de gebouwen is vervallen of wordt nog gebruikt als opslag en werkplek voor kleine lokale bedrijven. Een heerlijke plek om te struinen en te verwonderen over vervlogen tijden.
Deze drie gebouwen laten goed zien hoe Tallinn worstelt met de overblijfselen van de Sovjetperiode. Een deel van de bevolking wil deze tijd zo snel mogelijk vergeten, en vindt dat het gesloopt mag worden of een totaal andere functie mag krijgen. Een ander deel vindt dat de gebouwen in ere moeten worden gehouden. Ofwel ter herdenking aan de vele slachtoffers, of als herinnering dat de huidige zelfstandigheid niet vanzelf is gekomen.
Vermenging oud en nieuw
In het gebied tussen Patarei en het Volta-complex is goed te zien hoe oude haventerreinen nieuwe bestemmingen krijgen. Een gedeelte van de gebouwen wordt gesloopt om plaats te maken voor appartementen, een ander gedeelte krijgt een nieuwe invulling als theater of restaurant. In het Rotermann Kwartier, vlakbij de cruise terminal, heeft dat goed uitgepakt. Hier is een mooie mix tussen oude en nieuwe elementen ontstaan.
In de wijk Kalamaja worden de oude houten huisjes juist met veel enthousiasme door lokale bewoners gerenoveerd. Een levende herinnering aan de tijd dat de stad afhankelijk was van visserij en handel.
Telliskivi Creative City
De creatieve industrie is booming in Tallinn. Niet alleen ontwerpers en designers, maar ook ontwikkelaars van apps, games en software hebben van Tallinn hun thuisbasis gemaakt. In 2017 werd Tallinn weer uitgeroepen tot één van de meest innovatieve steden in de wereld.
Een deel van de innovatieve ondernemers vind je in de wijk Telliskivi, gelegen achter het treinstation. Hier is ook de centrale en een oude Russische markt. De laatste worstelt om te overleven tussen de nieuwe centrale markthal en Telliskivi. Hippe koffie- en eettentjes in treinwagons en winkels in oude remises lijken het gebied langzaam over te nemen van de Russische markt.
Veel creatieve ondernemers vestigen zich in de nabijgelegen oude kantoorgebouwen. In een klein winkelcentrum verkopen designers hun eigen ontworpen meubels, kleding, woondecoraties en sieraden. Tussen de kantoorgebouwen staan sculpturen en tijdelijke installaties. Graffiti maakt de oude lelijke muren weer mooi. Je voelt dat hier het creatieve hart van de stad bonst.
Telliskivi is niet een door vastgoedontwikkelaars en/of overheid gecreëerde creatieve buurt, maar eentje die organisch is ontstaan. De vele restaurantjes en terrassen bieden genoeg mogelijkheden voor de bezoeker om de creatieve vibe die hier heerst, nog wat langer op te nemen.
Strand
Moe van alle drukte in de stad? Een 10 minuten busrit of een wandeling van een uur, brengt je naar het witte strand van Pirita. Menig beginnende surfer onderneemt hier zijn eerste poging om op de plank te blijven staan als een golf hem meeneemt naar het strand.
Op hete zomerse dagen zoeken Tallinners hier verkoeling in het koele water. Ouderen liggen in de zon een lekker dutje te doen en jongeren spelen volleybal op het strand. Een heerlijke plek om de drukte van de stad even achter je laten en te genieten van strand, zeewind en zon.
Praktische informatie
Gratis stadswandeling: Elke dag om 12.00, startpunt bij toeristeninformatiepunt op de hoek van Harju en Niguliste straat. De jonge gidsen geven hun eigen perspectief op de stad.
Stadsmuseum Tallinn: Geopend dinsdag tot en met zondag van 11.00 – 18.00,
Patarei: Het is niet meer mogelijk om het gebouw in te gaan, maar als het goed is, kun je er nog wel langslopen via de kade.
Meer lezen over Tallinn? De Visit Tallinn website heeft veel informatie en verhalen over de stad.
Is Tallinn onderdeel van een langere rondreis door Estland en andere Baltische Staten? Ben je benieuwd waar wij nog meer zijn geweest? Lees dan mijn blog met een samenvatting van onze reis door Estland.
Geef een reactie