Een jaar geleden schreef ik een blog over de opmerkelijke gewoonten die ik in China observeerde. Nu is het tijd om te vertellen wat mij opviel tijdens mijn bezoek aan Venetië en wat ik heb geleerd van de gesprekken met lokale bewoners.
Inhoud
1. Spritz
Een fel oranje drankje in een hoog glas met een schijfje sinaasappel en een groene olijf. Loop rond lunchtijd langs een terras en je ziet dit drankje bijna op elke tafel staan. Deze mix van prosecco met Aperol en water is een redelijk recent fenomeen. In 1919 ontwikkelden de broeders Barbieri uit Padua namelijk deze mierzoete likeur.
Voor een échte Venetiaanse spritz bestel je een Spritz al Select. Select is een likeur die in 1920 werd gecreëerd in het hart van Venetië . Deze bitterzoete likeur is echt Venetiaans en heeft dus de voorkeur bij veel lokale bewoners.
Voordat er likeur werd toegevoegd, bestond een spritz uit wijn vermengd met water. De Oostenrijkers die in Venetië verbleven toen Venetië nog onder het Oostenrijkse rijk viel, vonden de Venetiaanse wijnen vaak te sterk en dronken deze liever vermengd met een plons water. En plons in het Duits is ‘spritz’.
2. Leven met eb en vloed
Venetië ligt dan misschien wel in een lagune, maar ze heeft nog steeds te maken met de getijden van de Adriatische Zee.
In Venetië weet elke Venetiaan dan ook precies hoe hoog het water komt die dag en wanneer het hoogste punt wordt bereikt. Vooral in het voor- en najaar loopt de stad regelmatig onder water. Ook nu dat de waterkering MOSE in werking is getreden, staan verschillende straten nog steeds blank.
Tijdens ons verblijf in de stad leerden we dat wanneer bij vloed het water hoger dan 85 centimeter komt, er al overstromingen plaatsvinden op sommige plaatsen. De waterkering MOSE wordt pas in werking gesteld als er een vloed van meer dan 1.30 meter wordt voorspeld. Tussen deze twee standen in moeten de Venetianen dealen met ondergelopen straten en pleinen.
Bij hoog water, zie je in één keer ook veel meer houten planken en metalen platen voor de deuren staan. Ze zijn keurig in een gleuf gezet. Deze zijn bedoeld om het water zoveel mogelijk tegen te houden in geval van een overstroming.
En natuurlijk weet iedere Venetiaan precies welke straten onder water staan bij welke hoogte. Daardoor weten ze ook wanneer ze hun regenlaarzen moeten aantrekken of een andere route moeten kiezen als ze droge voeten willen houden. Er is zelfs een speciale app waarmee men kan zien wat de tijden voor eb en vloed zijn en de hoogtes. Daarnaast gaat er ook een alarm af in de stad als het water hoger dan 1.10 komt. Bij 1.10 hoor je één toon, bij 1.20 zijn dat er twee en bij 1.30 drie. Bij 1.40 worden er vier tonen afgespeeld, klik hier voor het geluid.
3. Spionnetjes
Ondanks de vele miljoenen toeristen die de stad normaal gesproken bezoeken, is en blijft Venetië een klein dorp. Buurtbewoners kennen elkaar goed en er is weinig privacy want de huizen staan dicht op elkaar en de straatjes zijn smal en lang. Je kunt elkaar dus niet écht vermijden.
Echter, je hebt niet altijd zin om de deur open te doen voor iemand die aanbelt, dus wil je als er aangebeld wordt, eerst zien wie er voor de deur staat. Om dat ongezien te doen, hebben sommige bewoners een spiegeltje buiten hangen waar ze van binnenuit kunnen zien wie er voor de deur staat.
Dit spionnetje verdwijnt nu langzaam uit het straatbeeld en wordt steeds vaker vervangen door een camera. Mede ook omdat steeds meer appartementen worden verhuurd aan toeristen. Maar wie goed kijkt, ontdekt nog menig spiegeltje in een raam.
4. Typische Venetiaanse katten
Het verbaast me elke keer weer. Elke stad of regio die we bezoeken heeft een voorkeur voor een bepaald soort kat of hond. Zo zagen wij in de omgeving van Shanghai relatief veel corgi-honden, en in Aljezur (Algarve) heel veel Siameesachtige katten.
Hier in Venetië viel het ons op dat de katten heel erg groot en dik zijn met vaak een breed hoofd. Het zijn échte Garfields, maar dan wel ietwat eleganter. De aantallen zijn niet zo groot als in andere mediterrane landen, maar de katten die we zien, zijn goed doorvoed. Bij ons in de buurt loopt één van de katten vaak van huis naar huis voor wat eten en aandacht, soms zien we ze vanuit het raam loeren op een duif of zijn ze door de eigenaar buiten in de vensterbank maar achter tralies gezet om de een of andere reden.
Het verhaal gaat dat deze typische Venetiaanse katten afkomstig zijn uit Syrië. De oorspronkelijke katten van Venetië waren namelijk niet bestand tegen de met plaag besmette ratten, waardoor men nieuwe katten importeerde vanuit Syrië. Deze vermengden zich met het lokale ras en zie daar de Venetiaanse kat.
De meest bizarre katten die we tegenkwamen waren de katten van Lazeretto Nuovo, het voormalige quarantaine eiland. Deze katten miauwen niet maar maken een geluid dat mij doet denken aan dat van kikkers. Het duurde dan ook even voordat ik doorhad dat ik geen kikkers hoorde, maar een miauwende kat die genoot van mijn aaiingen.
5. Trolleys
Ieder gezin in Venetië heeft een boodschappentrolley. Want, voor het doen van boodschappen kun je geen gebruik maken van een auto of fiets. Deze zijn namelijk verboden in de stad.
Wie geen trolley heeft, doet waarschijnlijk elke dag of om de dag boodschappen, maar daar heeft niet iedereen de tijd voor. Dus op de markt, maar ook in de supermarkt zie je dan ook altijd trolleys.
En boodschappen laten bezorgen? Daar doen ze hier niet aan. Men wil zelf de groente en fruit uitzoeken want als een échte Italiaan ga je voor vers en goed eten.
En niet alleen voor het doen van boodschappen wordt de trolley ingezet. Ze worden ook gebruikt door de pakketbezorgdiensten en loodgieters. Natuurlijk hebben ze wel aangepaste trolleys en karren. Als je even bij een brug gaat staan, dan zie je binnen no-time een grote variatie aan trolleys voorbij komen. Lange handkarren met grote wielen en een stang met daaraan kleine wielen om snel kleine trappen op te komen. Trolley’s met drie wieltjes zodat je soepel omhoog en omlaag gaat over een trap, maar ook gewone simpele steekwagens.
6. Geen ciabatta of focaccia
Als ik aan Italiaans brood denk, dan denk ik vooral aan de ciabatta en de focaccia. Ik was dan ook zeer verbaasd dat we deze broden nauwelijks tegenkwamen in Venetië. Hier verkochten ze veel meer zachte witte broden zoals we die ook wel kennen in Nederland. Sommige zijn zelfs in de vorm van een kaiserbroodje. Ook troffen we ronde platte broden van ongeveer 10cm. Soms ook met zacht brood en soms lijkt de binnenkant meer op dat van een ciabatta. Deze laatste broden worden ook wel arbato genoemd en waren onze favoriet tijdens ons verblijf in Venetië. Deze broden deden ons denken aan de ronde broden die we normaalgesproken kochten in Marokko.
We denken dat de zachte broden een gevolg nog zijn van de Oostenrijkse bezetting in de 19de eeuw. Aan de andere kant hoorden we ook dat de Venetianen niet veel brood aten, omdat het erg moeilijk was om meel te bewaren vanwege het vochtige klimaat. Het valt ons dan ook op dat veel broden met melk en/of olie zijn gemaakt.
We hadden er in ieder geval veel plezier in om de verschillende broden te proeven. Het gaf ons ook een reden om al die heerlijke hamsoorten en spek uit te proberen of om onze eigen panini’s met mozarella en tomaat te maken.
7. Geen vuilniscontainers
Het duurde een aantal dagen, maar toen realiseerde ik mij dat er in Venetië écht geen vuilniscontainers op straat staan! Ook worden er geen vuilniszakken met vuil op straat gezet.
Als tijdelijke bewoners van Venetië leerden we al snel de dagelijkse routine van het vuilnisophaalsysteem kennen. Elke ochtend rond 10.00 werd er door de vuilnisman aangebeld. Wij of een andere bewoners opent dan de voordeur, waarna de vuilnisman of -vrouw het afval meeneemt vanuit de grotere bakken die bij ons in de hal staan.
Elke dag, behalve zondag, wordt het restafval door hen opgehaald en om de dag nemen ze ook papier en karton of recyclebaar afval mee. Zij gooien alles in een grote handkar, die ze vervolgens na hun ronde in de buurt naar de afvalboot brengen. Mocht je niet thuis zijn, dan kun je ook zelf je afval naar de boot brengen.
Het enige afval dat we vaak op straat tegenkwamen waren hondenpoepzakjes. Eigenaren gooien die zakjes in een hoek of vlak langs de muur van een smal straatje. Deze zakjes worden dan weer opgeruimd door de vuilnismannen. Waarom de mensen deze hondenpoepzakjes niet mee naar huis nemen weten we niet. Misschien vinden ze het niet chique om met een poepzakje rond te lopen?
8. Crichetti’s ofwel tapas
Je vindt ze niet alleen in Venetië, maar elke reisgids maakt er wel melding van alsof het iets bijzonders is. Crichetti’s zijn plakjes stokbrood met daarop beleg. Een aanrader, en blijkbaar ook typisch Venetiaans, is een broodje belegd met bakkeljauw in crème. Vanwege COVID-19 hebben we deze kleine broodjes nauwelijks gegeten, omdat de meeste barretjes met lunch helemaal vol stonden en daarna geen nieuwe broodjes meer werden gemaakt omdat ze toch om 18.00 moesten sluiten.
Wel hebben we de rolletjes van zacht wit brood uitgeprobeerd, die vonden we ook heel erg interessant. Het zijn een soort mini-sandwiches maar dan opgerold. In het Italiaans worden ze tramezzini genoemd. Ze kosten maar een paar euro per stuk en zijn supervullend. Je hebt ze met gegrilde groentes, vis, ham en in allerlei andere combinaties van groente en vlees of vis. Wij aten ze zelf in een klein barretje op Giudecca.
9. Roeien als sport
Roeien als een gondelier, dat moet wel iets heel speciaals zijn. Nou, nee hoor! Heel veel Venetianen beheersen deze oude roeitechniek en het is vermoedelijk sportactiviteit nummer 1 in Venetië.
Op zich niet zo raar, want hardlopen is lastig door al die smalle straatjes met bruggen en oneffen bestrating. Openbare sportvelden zijn er ook nauwelijks te vinden in de stad, evenals parken. Dus misschien is het daarom ook wel dat zo’n 20 jaar geleden het roeien weer tot bloei kwam.
Vooral op zaterdagochtend zie je vele roeiers rondom Giudecca, maar ook op de Grand Canal of andere kanalen die richting de lagune gaan met rug op hun zweet bezig zijn. Sommige roeien alleen, maar nog veel vaker wordt er met z’n tweeën geroeid. Gekleed in een trainingspak met een band om hun hoofd wordt er serieus gesport.
10. Kunst als onderdeel van het leven
Er zijn maar weinig steden waar kunst zo’n grote rol als in Venetië. Niet alleen vanwege de mooie werken in de vele palazzo’s, maar ook vanwege de constante stroom van artiesten en kunstenaars die naar Venetië komen vanwege de vele biennales die hier worden gehouden.
In de stad zijn geen speciale straten of wijken voor galleries of ambachtslieden. Nee, je vindt ze overal en in elke wijk. Niet alleen ambachtslieden die maskers maken of met papier werken, maar ook restaurateurs van stoelen, antiekverkopers en schoenenontwerpers.
Nog meer bijzondere gewoonten?
Dit zijn de 10 bijzondere bijzonderheden van Venetië die mij opvielen tijdens ons verblijf. Ik ben blij dat we naar Venetië zijn gegaan gedurende de COVID-19 epidemie. Nu hadden we de kans om de stad zonder toeristen te zien en te proeven van het échte Venetiaanse leven.
Mocht je al in Venetië zijn geweest, dan ben ik erg benieuwd of jij nog andere typische Venetiaanse gewoonten en gebruiken hebt gezien, die ik hier niet heb genoemd.
Geef een reactie