Aljezur – een must-visit aan de westkust van de Algarve

We parkeren de auto aan de westkust van de Algarve vlakbij Aljezur. Het is een kleine parkeerplaats, hoog op een klif. Als we uitstappen, rukt de wind hard aan mijn kleren. Ik voel de zilte vocht op mijn gezicht van de golven die ver onder mij tegen de rotsen slaan. Het is windkracht 4, maar hier voelt het aan als een halve orkaan. We lopen via het houten looppad naar de rand van de klif. De golven zijn hoog, de zwarte rotsen staan er onverstoorbaar bij en het bruine en witte zand van Monte Clerigos strand ligt er stil bij.  

Algarve kent een zeer dramatische kustlijn, zowel in zuiden als in het westen. De westkust wordt niet bezocht door grote groepen toeristen, waardoor het hier relatief rustig is. In het voor- en najaar is de kuststrook het eigendom van fitte en down-to-earth surfers en wandelaars. De één genietend van de rijke natuur langs de kustlijn, de ander geduldig wachtend op de perfecte golf.  In de zomer is het er druk, erg druk, maar toch minder druk dan in het zuiden.

Geschiedenis van Aljezur

Aljezur is het grootste dorp langs de westkust van de Algarve en een perfecte uitvalsbasis voor het verkennen van de regio.

Het dorp heeft een oud gedeelte dat zich uitstrekt over drie kleine heuvels langs een kleine rivier. Boven op één van de heuvels staan de ruïnes van een oud kasteel.  Aan de andere kant van dat riviertje, meer landinwaarts, ligt het nieuwe dorp.

Het nieuwe gedeelte, Aldeia Nova ook wel Nova Igreja genoemd, werd na de aardbeving van 1755 gebouwd. De lokale priester vond het niet verantwoord voor de mensen om in het oude dorp te blijven wonen en probeerde hen over te halen naar het nieuwe, en veiligere, gedeelte te verhuizen. Hijzelf herbouwde zijn kerk in dit nieuwe gedeelte.

Vandaag de dag woont het grootste deel van de bevolking in Aldeia Nova, alwaar ook de lokale overheid, politie en brandweer is gevestigd.  De huizen in het oude dorp worden nu vooral verhuurd aan vakantiegangers.

Iedereen die Aljezur bezoekt, maakt de klim naar de restanten van de 16de eeuwse fort. De Portugese vlag, in het midden van de ruïnes, is zichtbaar vanuit de verre omgeving. Eenmaal boven wordt je beloond met een 360 graden uitzicht over de regio. Ook kun je de kleine rivier volgen dat richting zee kronkelt. 

Voor zeelieden, die vroeger vanaf zee over deze rivier naar Aljezur zeilden voor het aanvullen van hun voorraden en het verhandelen van goederen, moet het dorp met haar kasteel een prachtige plek zijn geweest. Een havenstad is Aljezur al lang niet meer.  Verzanding van de rivier gecombineerd met de aardbeving van 1755 heeft de rivier in een heel smalle en ondiepe kreek veranderd. 

Aljezur- wandeling door het oude dorp

De gemarkeerde stadswandeling door Aljezur vertelt over deze oude geschiedenis. De route begint bij de rivier die dwars door de stad loopt. Je passeert het oude tolhuis en de straatjes die vroeger naar de kade leidden.

In het oude dorp zijn vier kleine musea gevestigd, waarvan het stadsmuseum en casa museu José Cercas het meest interessant zijn. Het voormalige huis van de schilder en zijn atelier is lang gesloten geweest vanwege waterschade, evenals het Sint Antonius museum. Ze zijn nu weer open. De oude kerk met bijbehorend museum vol heilige voorwerpen kan ook bezocht worden, maar wel nadat je bij het stadsmuseum een kaartje hebt gekocht.

Het stadsmuseum heeft een verdieping vol met oude landbouwwerktuigen, gebruiksvoorwerpen en foto’s uit eind 19de en begin 20ste eeuw. Op de begane grond wordt aan de hand van archeologische vondsten inzicht gegeven in de geschiedenis van het dorp, dat haar naam dankt aan de Moren die zich hier vestigden in de 10de eeuw. 

In het stadsmuseum vind je ook een gratis folder met achtergrondinformatie over de verschillende bezienswaardigheden die je tijdens de wandeling door het dorp tegenkomt.

Bezienswaardigheden die je niet in de reisgids vindt…..

Lopend vanaf de parkeerplaats bij de rivier naar het stadsmuseum passeer je nog een aantal interessante plaatsen.

Zo houdt Lavrar o Mar hier in Aljezur haar kantoor. Deze stichting organiseert van september tot en met mei diverse toneel-, dans- en theatervoorstellingen. Hiervoor worden artiesten vanuit het buitenland naar het dorp gehaald. De meeste optredens zijn zeer modern en soms enigszins experimenteel. Niet iets wat je verwacht in deze regio, maar alle voorstellingen worden druk bezocht door zowel lokale bewoners, expats als toeristen. Loop gerust binnen voor het programma.

Een andere onverwachte plaats is Moagem. Hier worden door het jaar heen verschillende yoga-lessen gegeven, als ook allerlei spirituele activiteiten. Het programma van Moagem hangt buiten aan de deur en is ook via hun Facebook-pagina te vinden.

Tegenover het stadsmuseum is bijvoorbeeld een kleine padaria met eigen gebakken brood en lekkernijen.

Eten en drinken in Aljezur

Een goede Portugese lunch, voor een kleine prijs, vind je bij Pizzeria Vicentina. Dit kleine restaurantje biedt elke dag twee lunchgerechten aan. Eén gerecht met vis, de ander met vlees. Alle gerechten kosten tussen de 6 en 8 euro. Zowel lokale bewoners als toeristen maken hier graag gebruik van. Voor pizza’s is Arte Bianca de plaats om te gaan.

En voor wie niet op het terras van Café do Ponte, vlakbij de weg wil zitten, biedt Mioto Pastelaria een goed alternatief met een klein terras langs de rivieroever.

Gelateria Vicentina, geen familie van restaurante Vicentina, heeft heerlijk eigengemaakt schepijs dat per week varieert. Ook veganisten kunnen hier terecht voor een ijsje, gemaakt op basis van sojamelk.

Elke zaterdag van 8.00 – 11.00 wordt in het multifunctioneel centrum van Aljezur een markt gehouden. Vooral expats bezoeken deze markt net voorbij de begraafplaats in het nieuwe dorp. Zij kopen er hun groente, brood en zoetigheden, en kletsen bij met andere expats. Hoogtepunt van een bezoek aan deze markt is de stand van Jean Lall en zijn vrouw. Zij serveren heerlijke Indiase parata’s en samosa’s vergezeld met eigen gemaakte chai-thee.

Aljezur – Aldeia Nova

Na de heftige aardbeving van 1755  herbouwde de lokale priester zijn kerk niet in het oude dorp, maar op deze vlakke heuvel aan de overkant van de rivier. Het heeft hem enige tijd gekost om de lokale bevolking ervan te overtuigen dat ook zij hier beter hun nieuwe huis konden bouwen. 

In zijn nieuwe kerk Nova Igreja liggen dschedels van twee heiligen, die in de omgeving van Aljezur woonden. Deze vader en zoon afkomstig uit Galicië genazen met hun geneeskrachtige planten en kruiden vele lokale bewoners. Enkele jaren na hun dood werden zij heilig verklaard. Vandaag de dag komen nog steeds bewoners naar de kerk om even het skelet aan te raken voor genezing. De kerk is niet open voor het publiek, maar als je op de deur van de priesterwoning klopt dan zal hij je de kerk laten zien. 

Aan het kerkplein, dat door kinderen graag gebruikt wordt als voetbalveld, zijn verschillende cafés en een klein hotel gevestigd. Vanaf het plein loopt een kleine winkelstraat naar een nog hoger gelegen deel van het dorp. Deze straat is vernoemd naar de toenmalige priester die dit nieuwe dorpscentrum heeft geïnitieerd. Aan de Dom Fransisco Gomes de Avelar bevindt zich een lokale supermarkt en Bazar Special met allerlei knick-knacks. Tegenover de Spar supermarkt, in een nog nieuwer gedeelte van het dorp, spelen verschillende mannen elke middag hun dagelijks potje pétanque.

Aan de rand van het nieuwe dorp, naast de school, bevindt zich de voormalige archeologische site waar onderzoekers vooral Moorse artefacten hebben gevonden.  Die vondsten staan nu opgesteld in het stadsmuseum. Van de afgravingen zijn nog enkele  gaten zichtbaar, de rest is afgedekt met plastic. Wil je toch even kijken, loop dan naar de grote school. Aan het einde van die weg, naast de grote blauwe zeecontainer vind je de voormalige archeologische site.

Stranden Monte Clerigos en Amoreira

Stranden met dramatische kliffen zijn er volop in de omgeving van Aljezur. Monte Clerigos, met één van de mooiste en gezelligste stranden, ligt op slechts 10 minuten rijden van het dorp. Onderweg naar het strand rijd je over een heuvel met vergezichten over heidevelden en het vallei waar de Aljezur rivier richting zee stroomt.

Bij aankomst kun je linksaf naar het strand en de nederzetting Monte Clerigos. Behalve een mooi strand, vind je hier ook kleine oude huisjes met aan de rand een klein roze kerkje. De huisjes worden nu vooral verhuurd aan surfers en Portugezen. Bij bar-restaurant O’Sargo worden regelmatig intieme optredens georganiseerd en visrestaurant Zé serveert traditionele Portugese visgerechten. Het restaurant lijkt aan de buitenkant op een schuur met grote ramen, maar de bediening is zeer gastvrij en het eten prima.

Ga je rechtsaf, in plaats van linksaf naar Monte Clerigos, dan rijd je door naar een plateau met uitzicht over Amoreira-strand en diens duinen. Onderweg naar dat plateau kun je op verschillende plaatsen uitstappen en naar de rand van de kliffen lopen. Wees voorzichtig, want er vallen nog steeds stenen naar beneden en vaak is er een sterke wind. De uitzichten en gevoel van één zijn met de natuur maken het echter de moeite waard. 

Amoreira-strand zelf bereik je via een ietwat hobbelige weg vanaf de noordzijde van Aljezur. Je kunt hier zwemmen in de monding van de voormalige rivier. Het strand aan de zee is vaak ruw en vooral geschikt voor kite-surfers en surfers.

Vanaf Amoreira-strand kun je het 8 kilometer lange visserspad, een gemarkeerde route van Rota Vicentina, wandelen. Deze gaat via de kliffen, door een heideveld met dennenbomen en langs grasvelden terug naar de parkeerplaats van het strand. Vanaf hier is het ook mogelijk om langs de rivieroever landinwaarts te lopen. Wanneer je niet meer verder kunt, keer je terug via een paadje door de zandduinen of langs de weg.

Arrifana – geschiedenis en surfen

Arrifana strand is het derde strand in de omgeving van Aljezur. Dit strand kun je rechtstreeks vanuit Aljezur bereiken, maar ook via Monte Clerigo. Je komt dan langs Ribat da Arrifana.

Dit voormalig Islamitisch klooster bestaat nu vooral uit ruïnes en is één van de twee overgebleven ribats op het Iberisch Schiereiland. De andere staat in Spanje. Ribat da Arrifana is opgezet door Ibn Qasi, een bekende Sufi-meester uit de 12de eeuw. 

In het dorp Arrifana zijn nog restanten van een oud Moors fort te vinden, vanaf waar je een goed uitzicht hebt langs de kust. Reden voor de meeste mensen om naar Arrifana te komen is echter het surfstrand. Tientallen beginnende en ervaren surfers liggen elke dag  in het water te wachten op de juiste golf.

Het surfstrand ligt vele meters diep naar beneden. De weg is afgesloten voor auto’s, maar sommigen rijden toch naar beneden. De meeste surfers wandelen echter met hun surfplank vanuit het dorp naar het strand.  Aan het strand zelf is een café, en boven bij het oude fort een uitstekend restaurant genaamd O’Paulo.

Aljezur als uitvalsbasis voor West-Algarve

Vanuit Aljezur is het ongeveer 20 minuten rijden naar Odexeice met haar mooie windmolen en rijke landbouwgronden. Richting het zuiden ligt Carrapateira, vanwaar je verschillende dagwandelingen kunt ondernemen. Net voor Carrapateira ligt Bordeira. Ook vanuit Bordeira zijn verschillende wandelingen mogelijk. Over al deze plaatsen heb ik een blog gesproken. Je vindt ze hier.

Sagres, het meest zuidwestelijke puntje van Portugal, ligt op 45 minuten rijden van Aljezur. Het creatieve dorp Monchique in de bergen bereik je in diezelfde tijd. En wil je liever even naar een simpel zandstrand of een ietwat groter dorp dan ben je in 30 minuten in Lagos met haar befaamde Ponte da Piedade.

Waar verblijven in Aljezur

Amazigh hostel heeft naast gemengde slaapzalen ook tweepersoonskamers in haar aanbod. In de winter kunnen de ruimtes weliswaar wat vochtig zijn, maar er is een heater aanwezig. Atlantic lodge, in het nieuwe gedeelte van het dorp, aan het kerkplein is een gezellig en vriendelijke B&B-verblijf. Ben je van plan om langer in Aljezur te verblijven, dan is AirBnB een betere optie.