Twintig jaar geleden bezocht ik Marrakesh voor de eerste en laatste keer, tot deze zomer. Ik herinnerde mij nog de drukke souk (winkelgebied) en de verschillende kopers die me naar binnen probeerden te lokken. Als ik er niet op in ging, werd ik achtervolgd met opmerkingen als ‘kijken, kijken, niet kopen’. Regelmatig boden mannen zich aan om te gidsen voor mij of werd ik met een ‘psst’ aangesproken. Ik herinner mij ook de drukte en de vele auto’s wiens autogassen samengingen met het opwaaiende zand.
Nu twintig jaar later is Marrakesh volledig gemoderniseerd. Alleen de verhalen over toeristen die op straat worden tegengehouden door potentiële gidsen, mensen die in winkels worden getrokken, het betalen van enorme prijzen in restaurants en het constant lastigvallen lijken niet te zijn verdwenen.
Ik voelde dan ook enige spanning bij aankomst op Marrakesh luchthaven deze zomer.
Inhoud
Verblijf
Via onze Riad had ik een taxi besteld. Hoewel ik 15 euro voor een korte rit van 20 minuten erg duur vind, had ik geen zin om bij aankomst al te gaan onderhandelen voor een betaalbare taxirit. Tevens kende deze chauffeur de lokatie van onze kleine riad in de oude binnenstad. Hij heeft ons keurig, te voet, vanaf de poort naar de riad gebracht.
Daar werden we welkom geheten door de receptioniste die voldoende Engels sprak om ons in de aankomende dagen van goede tips te voorzien over bezienswaardigheden en geschikte restaurants om te eten. We waren, eind juli, de enige gasten. De hitte houdt de meeste toeristen weg. Met minimaal 35 graden is het overdag dan ook erg warm. Gelukkig bezat onze riad een heerlijk verkoelend bad, waar we aan het einde van de middag dan ook graag indoken om af te koelen.
Daar wij beiden niet houden van drukte, kozen wij voor een riad aan de rand van de medina. Dat betekende wel dat we zo’n 20 minuten moesten lopen naar het befaamde Jemaa el-Fna plein. De Majorelle Tuin, welke we volgens velen moesten bezoeken, lag slechts op 10 minuten lopen van ons verblijf.
Het voordeel van deze lokatie, aan de rand van de medina, is dat we een stukje van het echte leven in de medina konden ervaren. Elke dag liepen we door dezelfde straten waar lokale kleermakers, bakkers, fietsenmakers en vele andere ambachtslieden hun werkruimte en winkel hebben. ’s Ochtends vroeg is het er erg stil, maar na 16.30 gaan de deuren open en kwam dit deel van de medina tot leven.
Hier werden we absoluut niet lastig gevallen door zogenaamde gidsen of verkopers. We genoten dan ook erg van onze wandelingetjes door de buurt, onderweg naar de meer toeristische attracties.
Hier is de link naar de website van Riad Dar Azul.
Omgeving Jemaa el-Fna plein
Het ongemak begint in de omgeving van het Jemaa el Fna plein. Op het moment dat we aankomen op Avenue Mohammed V zwelt het aantal voetgangers aan tot enorme aantallen. Op het trottoir verschijnen de eerste verkopers. Vlak voor het daadwerkelijke Jemaa el-Fna plein staan jonge jongens met VR-brillen en electrische auto’s, die gretig worden gebruikt door kinderen en jongeren.
Eenmaal op het enorme plein vallen vooral de groepjes mannen op die om een orkest staan. De muziek klinkt goed, maar zo gauw we in de buurt komen, wordt er een schaal of tamboerijn onder onze neus gehouden. Als we aangeven nog niet te willen betalen, maar eerst willen kijken, wordt er boos gereageerd en blijft men aandringen. Later leren we dat als je twee tot 5 dirham betaalt, je dan kan blijven kijken. In een reisgids las ik dat je 20 dirham moet betalen aan deze muzikanten. Het viel ons in ieder geval op, dat er maar weinig toeristen om deze groepjes muzikanten stonden.
Vrouwen zitten op plastic krukjes, gesluierd en in lange jurken, met voor hen een bakje henna. Voor een paar dirham zetten zij een henna tattoo op je hand. Onduidelijk is hoe goed hun werk is.
De bekende jusverkopers bieden al een klein glas voor 4 dirham aan, maar wil je een goed glas jus, dan betaal je 12 dirham (1,20 euro). Dit is trouwens nog altijd goedkoper dan een glas jus d’orange in een restaurant.
De stalletjes met streetfood hebben allemaal een nummer. Bij het voorbijlopen krijg je verschillende menu’s onder je neus geschoven en wordt het nummer van het betreffende stalletje gepromoot. Ik beschouw het allemaal als (ongewenste) reclame en laat het gelaten over mij heenkomen. Vanwege het aandringen van deze verkopers, besluiten we er echter niet te gaan eten.
We kiezen voor een rustigere omgeving op één van de vele terrassen aan het plein. Vooraf heb ik gekeken welk terras redelijk goed aangeschreven staat. Het in de reisgidsen genoemde restaurant Chez Chegrouni leek verlaten, dus gingen we naar Taj’in Darna. Op het dakterras van Taj’in Darna zitten we in een koele avondbries vanuit onze comfortabele stoelen over het plein te kijken, terwijl we een heerlijke vruchtenjus en/of Marokkaanse maaltijd gebruiken.
De obers zijn er vriendelijk, spreken verschillende talen, maken soms een grapje en zijn behulpzaam bij het maken van foto’s. Bij de rekening wordt geen fooi gevraagd en ook treffen wij geen onverwachte kosten aan.
Souks
Slechts eenmaal zijn wij de souk ingegaan. Niet om te winkelen, maar om de shortcut naar onze riad te nemen. Onderweg passeerden we Le Jardin Secret, wat één van de highlights werd van ons bezoek aan het drukke Marrakesh.
Misschien vanwege het laagseizoen, maar wij werden geen enkele keer de winkels ingetrokken. Sommige verkopers probeerden wel contact te maken met woorden, maar die negeerden we vriendelijk. Het scheelt misschien dat we met een doel voor ogen door de souk liepen en duidelijk geen interesse hadden in de handelswaar. Onze houding was dus niet dat van een zoekende, aarzelende of winkelende toerist.
Op een andere dag liepen wij de souks in vanuit het noorden. We werden in de omgeving van de beroemde koranschool Medersa Ben Youssef door verschillende mannen (op scooters en al wandelend) aangesproken op het feit dat de koranschool gesloten is en dat ze ons naar de ververijen voor leer (tanneries) wilden brengen. Soms hoefden we niets te zeggen, en dan dropen ze al af. Soms moesten we ferm zeggen dat we geen interesse hadden en een enkele keer heb ik aangegeven dat we op weg waren naar het fotografiemuseum.
Deze zogenaamde gidsen aarzelen niet om enigszins te liegen, maar check dan bij iemand anders of deze informatie klopt. Zo kregen wij van een gids te horen dat Museum Marrakesh gesloten zou zijn, maar wist de receptionist van het fotografiemuseum ons te vertellen dat hij gewoon open is. De nabij gelegen koranschool was wel vanwege een verbouwing gesloten, maar het Marrakesh Museum niet.
Onze receptioniste adviseerde ons om bij twijfel over waar je heen moet of in geval van een vraag, altijd iemand te benaderen die niet met je kan meelopen. Ze gaf als voorbeeld een winkelier of een ober. Kleine jongetjes en volwassen mannen die aanbieden om je gratis ergens te brengen, zullen op het einde altijd om geld vragen.
In onze opinie is het prettiger om niet té diep de souks in te gaan, maar op de hoofdstraten te blijven en er alleen in te gaan als je een doel voor ogen hebt. Wil je graag winkelen, doe dat dan in kleinere plaatsen als Essaouira waar de kwaliteit van de producten minstens zo goed is en de prijzen veelal lager.
Lees ook: Bezienswaardigheden in Essaouira
Verkeer, bromfietsers en meer
Het grootste gevaar in Marrakesh zijn niet de vele auto’s op de vierbaanswegen, maar de hardrijdende bromfietsers door de smalle straatjes van de medina. Zo gauw ik het geluid van een bromfietser hoorde, kroop ik al richting de muur. Zij lijken voor niets te stoppen en slalommen tussen de mensen en karren door om zo snel mogelijk op hun bestemming aan te komen. Wees alert en denk niet dat ze rekening met jou houden, jij moet rekening met hen houden.
De drukke meerbaanse wegen oversteken in Marrakech lijkt een onmogelijke opgave, maar met de volgende tips wordt het een gemakkelijke operatie. Het belangrijkste om te weten is, dat het verkeer anticipeert op jouw bewegingen. Als jij op een gelijkmatig tempo oversteekt, zul je merken dat auto’s en brommers je keurig weten te omzeilen. Als je plotseling stopt, treedt er chaos op.
Voordat je oversteekt, zoek je eerst een opening in het aankomend verkeer. Daarna wandel je de weg op en blijf je gewoon doorlopen totdat je aan de overkant bent. Houd wel je ogen op de bestuurders gericht, want je weet maar nooit.
Verder probeerden we vaak lokale bewoners te volgen als zij aan hun oversteek begonnen. Zebrapaden zijn erkende oversteekplaatsen, maar het betekent niet dat auto’s voor jou zullen gaan stoppen. Als het moet doen ze dat, maar bij voorkeur rijden ze met een bochtje om je heen.
Ontspannen drukte
Marrakech blijft een drukke stad en metropool, dat is onoverkomelijk. De sterke verhalen van mensen die zijn klemgezet in steegjes of wiens pad is geblokkeerd door agressieve gidsen berusten gedeeltelijk op waarheid. Wie echter doelgericht door de souk loopt en niet zonder gids van de hoofdwegen afdwaalt, loopt geen tot nauwelijks risico. Althans, niet in de zomer.
De belangrijkste tips die ik aan toekomstige bezoekers van Marrakech wil meegeven zijn:
- Verblijf in een riad/hotel aan de rand van de medina. Onderweg van en naar het centrum krijg je dan de kans om het échte lokale leven, dat er nog steeds is, te ervaren. De medina, het oude stadscentrum, van Marrakesh kan het best te voet worden verkend.
- Ga niet winkelen in de souk vlakbij het Jemaa el-Fna plein. De prijzen zijn enorm hoog en de producten veelal niet lokaal gemaakt. Bewaar het kopen van producten en souvenirs voor wanneer je in kleinere steden en dorpen bent. Daarmee draag je bij aan het behoud van oude ambachten en steun je de arme bevolking van het platteland.
- Vraag aan de receptionist van je hotel/riad wat de beste wandelroute richting een bepaalde bezienswaardigheid is. Zij kunnen je het best waarschuwen voor punten waar je alert moet zijn. Wandel ook zoveel mogelijk met Googlemaps aan op je telefoon, zodat je precies ziet waar je bent en op die manier je weg kan vinden in de medina. Ga niet stilstaan op de hoek van een straat, maar bekijk al lopend waar je heen moet. Twijfel je? Vraag dan aan een winkelier of ober hoe je het best kunt lopen of stap een andere riad binnen en vraag het daar.
Al met al viel Marrakech mij heel erg mee. Ik heb er een hele fijne tijd gehad en zeer vriendelijke mensen ontmoet. Niet iedereen is erop uit om je volledig uit te kleden.
Ik raad een ieder aan om ook een bezoekje te brengen aan de nieuwe stad. Niet alleen voor de McDonalds, maar vooral om een beeld te krijgen van modern (en rijk) Marokko.
- Lees ook mijn blogs waarin ik vertel over de leukste bezienswaardigheden in Marrakech en Leuke, lekkere en goedkope restaurants in Marrakech
Update: In december 2018 werden 2 Scandinavische meisjes op gruwelijke wijze vermoord in het Atlas gebergte, vlakbij het dorp Imlil. Deze gebeurtenis is absoluut niet representatief voor Marokko als land en vormt geen reden om niet naar Marokko op vakantie te gaan. Lees hier het artikel van Alice Morison, die in dit dorp woont over hoe men in Marokko reageerde op deze moorden. Bij twijfel, raadpleeg het reisadvies van de Nederlandse overheid. Hun advies vind je via deze link.
Geef een reactie